سؤال:

دعاهایى كه به طور خاص در زمان غیبت توصیه به خواندن آن شده است را  معرفی کنید؟

پاسخ:

در رابطه با امام زمان(عج)، دعاها و زیارت هاى فراوانى نقل شده كه در كتب ادعیه موجود است و در كتابى به نام صحیفه مهدیه نیز گردآمده و به بعضى از این دعاها و زیارت ها اشاره مى شود.

1. دعاى ندبه؛ مهم ترین دعاها در عصر غیبت، دعاى ندبه است كه سفارش فراوانى به خواندن آن شده است.

صدرالاسلام همدانى در كتاب تكالیف الأنام مى گوید: از خواص دعاى ندبه این است كه اگر در جایى با حضور قلب و اخلاص تمام و توجه به مضامین عالى آن خوانده شود، عنایت و توجه امام زمان(عج) را به آن مكان جلب مى كند، بلكه آن حضرت در آنجا حضور مى یابد، چنان كه در بعضى جاها اتفاق افتاده است[1].

علامه مجلسى نیز در كتاب زاد المعاد با سند معتبر از امام صادق (علیه السلام)  نقل مى كند: «قرائت دعاى ندبه در اعیاد چهارگانه: روز جمعه، عید فطر، عید قربان و عید غدیر» مستحب است»[2].

2. دعا براى ظهور امام زمان(عج) در روز جمعه؛ شیخ طوسى آن را در مصباح المتهجد نقل كرده است: «اللهم اجعل صلاتك و صلواتِ ملائكتكَ و رُسُلِكَ على محمد و آل محمد وعجِّل فَرَجهم» یا بگوید: «اللهم صل على محمد و آل محمد و عجّل فرجهم»[3].

3. صلوات ضرّاب اصفهانى؛ «اللهم صل على محمد سید المرسلین و خاتم النبیین... اللهم و صل على ولیّكَ المُحیى سنّتك القائم بامرك...». این دعا در چند كتاب از كتاب هاى معتبر و با سندهاى معتبر روایت شده است و همیشه مى توان آن را خواند[4].

4. صلوات بر امام زمان(عج)؛ «اللهم صل على ولیك و ابن اولیائك الّذین فرضت طاعتهم... الهم انتصر به لدینك وانصر به اولیائك و اولیاءه...»[5].

5. دعاى فرج «الهى عظم البلاء»؛ مرحوم كفعمى در كتاب البلد الامین دعایى را بر حضرت امام زمان(عج) نقل مى كند كه آن حضرت این دعا را به مردى زندانى یاد داد و بعد از خواندن، او از زندان آزاد شد: «الهى عظم البلاءُ و بَرِحَ الخفاءُ وَانكَشَفَ الغطاءُ وانقطع الرّجاء...»[6].

6. دعاى افتتاح؛ «اللهم انّى افتتح الثّناء بحمدك و انت مسددٌ للصواب بمنّك...» علامه مجلسى مى گوید: با سند معتبر روایت شده كه امام عصر(عج) خطاب به شیعیان فرمود: این دعا را در تمام شب هاى ماه مبارك رمضان بخوانید ؛ زیرا فرشتگان به آن گوش فرا مى دهند و براى خواننده این دعا، طلب بخشش مى كنند»[7].

7. حضرت صادق (علیه السلام)  در روایتى به یكى از اصحابش فرمود: در زمان غیبت، دعاى غریق بخوانید. راوى پرسید: دعاى غریق چگونه است؟ حضرت فرمود: این چنین است: «یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبى على دینك»[8].

8. زراره از امام صادق (علیه السلام)  پرسید: اگر من زمان غیبت امام زمان(عج) را درك كردم و در آن زمان واقع شدم، چه كارى انجام دهم؟ حضرت فرمود: اى زراره! اگر این زمان را درك كردى، پیوسته این دعا را بخوان:

«اللهم عرفنى نفسك فاِنّك أن لم تعرفنى نفسك لم أعرف نبیك، اللهم عرفّنى رسولك فاِنّك اِن لم تعرفّنى رسولك لم أعرف حجّتك ؛ اللّهم عرفنى حجتك فانّك ان لم تعرفّنى حجتك ضللت عن دینى»[9] ؛ «خدایا! خودت را به من بشناسان، چون اگر خویش را به من نشناسانى پیامبرت را نمى شناسم. خدایا! فرستاده ات را به من بشناسان، چون اگر او را به من نشناسانى، حجتت را نمى شناسم، خدایا! حجت خود را به من بشناسان وگرنه گمراه خواهم شد و از دینم منحرف مى گردم».

9. دعاى عهد؛ «اللهم ربّ النور العظیم وَ ربَّ الكرسى الرفیع...» ؛ امام صادق (علیه السلام)  در مورد این دعا مى فرماید: «هر كس چهل صبح این دعا را بخواند از یاوران حضرت قائم(عج) خواهد بود و اگر پیش از ظهور آن حضرت بمیرد، خداوند او را از قبر بیرون مى آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق تعالى به هر كلمه از این دعا هزار حسنه به او عطا مى كند و هزار گناه او را مى بخشد»[10].

10. زیارت آل یاسین كه داراى مضمون عالى و محتواى ارزنده اى است. این زیارت مورد تأكید امام زمان(عج) است و خود مى فرماید: «هرگاه خواستید توجه كنید به وسیله ما به سوى خداوند و به سوى ما - چنان كه خداى تعالى فرموده است - چنین بگویید: «سلام على آل یاسین، السلام علیك یا داعى الله و ربّانى آیاته...»[11].

11. دعاى سلامتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف؛ «اللهم كن لولیك...» ؛ شیخ عباس قمى در مفاتیح الجنان این دعا را در اعمال شب 23 ماه مبارك رمضان ذكر كرده است.

12. دعاى «اللهم ارزقنى توفیق الطاعه و بعد المعصیه...»؛ این دعا در مفاتیح الجنان شیخ عباس قمى آمده است[12].

پی نوشت ها

[1]. تكالیف الأنام فى غیبة الامام، ص 197.

[2]. زاد المعاد، ص 491.

[3]. مصباح المتهجد، ص 284.

[4]. همان، ص 406 ؛ البلد الامین، ص 120 ؛ دلائل الامامة، ص 549.

[5]. مصباح المتهجد، ص 405.

[6]. البلد الامین، ص 607 ؛ مزار شهید، ص 231.

[7]. زاد المعاد، ص 110 ؛ مصباح المتهجد، ص 577.

[8]. براى مطالعه بیشتر ر.ك: اثبات الهداة، ج 3، ص 475، ح 6 ؛ مهج الدعوات، ص 396.

[9]. بحارالانوار، ج 52، ص 146، ح 70 ؛ جمال الاسبوع، ص 314.

[10]. مفاتیح الجنان، ص 1061 ؛ زادالمعاد، ص 488 ؛ البلد الامین، ص 124.

[11]. مفاتیح الجنان.

[12]. ر.ك: مكیال المكارم در فوائد دعا براى حضرت قائمعج، سید محمد تقى موسوى اصفهانى، ج 2.

گروه حوزه علمیه تبیان